هەرێمی باشوور (بەتالە)..(بۆچوون)

 هەرێمی باشوور (بەتالە)..(بۆچوون)

بلۆگەر : جەودەت احمد

بابەت : تیۆری سیاسی

بەروار : 30ی جوون 2024

بەگوێرەی یاسای زانای سیاسی دێڤد ئیستۆن و لێكدانەوەم بۆ یاساكە، سیستەمی سیاسی و حكومەت و پەرلەمانی كوردستانی باشوور (بەتالە) چونكە دامەزراوەی سێكتەری گشتی حكومەت لەگەل جوولەی خەلك و خالی دامەزراوەی كارگێری و سیاسی دەبێتە بازنەی ئارامی (فیدباك) لێرە گەرانەوە بۆ مێژووی و كابینەكان و سیاسەتی حیزب، سەرباری هەلبژاردنی ناشەرعی، هەرێمی كوردستان لە خالی بۆشای سیاسی و كارگێری بەتال دەخولێتەوە.

دەنگدانی دلسۆزی واتە كەسێك دەنگ دەدات بەگوێری (سۆز و شەر و شادی) لەم سۆنگەیەوە هیچ بەهاو نرخی نامێنێت بۆ دامەزراوەی حكومەت و پەرلەمان چونكە ئاستی ناهۆشیاری و نەخوێندەواری و نەخۆشی و بێكاری و داتەپینی شارەوانی و پاشەكشەی خۆشگوزەرانی خەلك بەشێكە بۆمانەوەی دەسەلاتی یەك حیزبی و دووحیزبی و مایكرۆ جەماوەری سەرجەمیان كار لەسەر یاسای دەنگدانی دلسۆزی دەكەن. ئەگەر ئاستی دەنگدانی دلسۆزی %60 ئەوە ئاستی دەنگدانی ستراتیژی كەمتر لە %20 چونكە دەنگدانی ستراتیژی واتە چینی ناوەراست لە كەسانی رۆشنفكر و كۆمەلگای خوێندەوار و خوێنەر و خوێندنەوە بۆ كۆمەلگایەكان، ئەوكات ئەوانە بریار لەسەر مانەوە و گۆرینی دەسەلات دەكەن.

كەواتە ستووی كلتور لە لقی سێیەم كە رۆحیەتی رۆشنبیرییە تەواوكەری ستوونی دووەمە كە جوولە بە گەشە و مانەوە و گۆرانكاری سێكتەری گشتی كلتوری ئەم هەرێمە دەبەخشێت لەسەر بنەمای دامەزراوەی ستوونی یەكەم لە (مرۆڤ و دەوروبەر) واتە ستوونی كلتور لە (مرۆڤ و مادە) لەگەل ستوونی دووەم كە دامەزراوەی گشتی تەواوكەری رۆحیەتی رۆشنفكرانە بۆ تەواوكردنی دامەزراوەی پەرلەمان و حكومەت و حیزب و جەماوەر لە قەوارەی هەرێمی ئۆتۆنۆمی سەر بە ناوەندنی پێكهاتەی نەتەوەی فیدرالە.

واتە هەرێمی باشوور بەهۆی لاوازی ئاستی هۆشیاری و زانستی و زانیاری ناتوانێت دیموكراسی جێبەجێبكات و خۆی پشتراستبكاتەوە بلێت ستوونی رۆحیەتی رۆشنبیری لە گەشەبووندایە بەلكو لە پاشەكشەیە.

هەرێمی باشوور بەتالە

شیكردنەوەی داتای سیاسی و كارگێری هەرێمی باشوور لە پێگەی جەماوەر و دامەزراوەی و ئاراستەی سیاسی بەرێژەی لەرووی زانستی حكومەتی هەرێم و حیزب و جەماوەر لە دەرەوەی زانستی سیاسییە چونكە ئاستی دەنگدان لەسەر (عەوام واتە ڕەشو ڕووت) پرۆسەی هەلبژاردن بەرێوەدەچێت بۆیە سەرجەم كاریگەری ناوەخۆی خەلك و مێژوو و رووداوەكان سەرچاوەی تەواوی بەتال بوونەوەی هەرێمی كوردستان دەردەخات لە سیستەمی سیاسی و ئابووری و سەربازی و مرۆی و دامەزراوەی گشتی هەرێم.

ئاراستەی دامەزراوەی حكومەت، لەسێبەری سیاسەتی حیزب بەرێوەدەچێت وەك كۆكراوەی مێرنشینی و ئەنجوومەنیە لەناوەخۆی حكومەتی هەرێم و سەرجەم كابینەكان، ئەوەندەی رۆلی حیزب بەسەر سەروەری حكومەت و هەرێم زالە، كەچی پێگەی هاولاتیبون لە ناوەخۆی هەرێم لە ئاستی خوارەوەی خالی كۆتای سیستەمەی پراگماتی خێزانی و حیزب و كۆمپانیایدایە واتە بەهاولاتیكردنی شەقامی باشوور بەرێگای سێبەری حیزب و كۆمپانیای هاوبەش و حكومەتی هەرێم لەشێوەی ئەنجومەنی نوێنەرانی مێرنشی یە، ئاراستی دادگا و یاسا و جێبەجێكردن و شارەوانی و پەرلەمان لە دەسەلاتی كەمینە بەسەر زۆرینە زالە وەك نوێنەری و فێلی كۆنەپەرستی نەتەوەی لە هەرێمێكی پێكهاتەی كوردستانی باشوور دەخولێتەوە.

وەك یاساناس بوون دەرنابڕم بەلام وەك تێگەیشت لە زانستی سیاسی هەرێمی باشوور لەرووی شەرعی دامەزراوە لە سێبەری عێراقی فیدرال و دەستوور بەرێوەدەچێت ئەم بەرێوەچوون بە مادەی 1483 بە داگیركراوی لە سێبەری واشنتۆن و ناتۆ بەرێوەدەچێت. ئەگەر بگەرێنەوە بۆ كابینەی 9 تەنها واشنتۆن و بەغدا، حكومەتی ماوەبەسەرچووی بە لاوازی راگیراوە تاكو نەبێتە بۆشای جەنگ و ئاژاوەی سیاسی بۆیە دەسەلاتێكی نەرم بەخشراوە بە هەرێم لێرە حیزبە كلاسیك و مایكرۆ جەماوەری لە ترسی كەوتن و لەدەستدانی دەنگ، درێژە بە هەلبژاردن دەدەن تاكو دەگاتە ئاستی دلنیای لە دەرچوون لەسەر هەمان سیستەمی دەنگدانی نالۆژیك و بەتال لە یاسای (سۆز و دژ و شاد) بەرێوەدەچێت و دژ بە دەنگی (ستراتیژی چینی ناوەند) دووبارە حكومەت و پەرلەمان و دامەزراوەی گشتی لەسەر نەمەتی كۆن لە جەستەی نوێ دادەرێژێتەوە بەناوی (قەوارەی هەرێمی كلاسیكی كۆنەپەرستی نەتەوەی بۆ نیولیبرال دیموكراسی رژێمی و حكومەتی دووحیزبی تاكرەوی) كەواتە شەرعەیەتی هەرێم لە %20 بۆ دامەزراوەی كابینەی رابردوو بۆ داهاتوو. نەوەك %60 بێت. ئەم بۆچوونە لەرووی سیاسی و ناوەرۆكی زانستی سیاسیدا رووی هەرێمی باشوور دەردەخات كە لە خالی بەتال دەخولێتەوە.

یاسای زانای سیاسی دێڤد ئیستۆن