نووسەری لایلۆن, دێهاتیان رووخاند
بلۆگەر : جەودەت احمد
بابەت : 31ی 7ی 2024
بابەت : تێكچوونی ژیاری دێهاتی
زۆربەی كات لەگەشتی خێزانی سەردانی كەسی بەتەمەن دەكەم بۆ ئەوەی دەستم بە سەرچاوەی مێژووی و كلتوری پەتی كوردی بدۆزمەوە لەرێگای گفتوگۆی كراوە، بەكردنەوەی پرسیارەكان جۆرێك لە دۆخێكی گونجاو بەرهەم دەهێنم تاكو تێگەیشتنم بۆ قولای بابەتەكە زیاتربێتەوە.
لە پەرتووكی ئەدەبی عەزیز نەسین بەناوی نهێنیەكانی دەولەتم قوتدا، دەلێت "سەرتای گفتوگۆی سەردەمی ئێستا بە شتی لاوەكی دەست پێدەكرێت وەك هەوا و ئاو دواتر وردە وردە شۆردەبێتەوە بۆناو ئامانجی بابەتەكە" لێرە خوێندنەوەی دەروونی كەسی هەلسەنگێنەر دەتوانێت هزر و دەروونی خەلك بخوێنێتەوە بەرامبەر بە دەسەلات و حكومەت و حیزب و كۆمەلگا.
ئەمە رێگایەكە لە میراتی كەمالیستی بۆگەیشتن بەناوەخۆی جەستەی كۆمەلگا بەرامبەر بە نەیاران و دۆستان و دەروێشانی كاوێژكار بەكارهاتووە. ئەم شێوازە بۆ نووسەر گونجاوە تاكو بتوانێت سەرەداوێك لە مێژووی كوردستان و كلتوری كوردی و زمانی پەتی ووشەیەك بدۆزێتەوە بەرێگای مالی دیجیتالی بەبازار بكات بۆ چینی تایبەت كە راگری ستوونی سێیەمن لە كلتور واتە نەبوونی ستوونی كلتور لە رۆشنفكران ئەم كۆمەلگا نەتەوەیە بەتالە، دەبێتە كۆنەپەرستی نەتەوەی و خاك و زمان دوور لە نوێبوونەوەی ناوەخۆی بەرووی جیهاندا.
گرنگ نیە خوێنەر مردوە یان كاریگەری شۆرەشی دیجیتالی بەسەر نووسین و نووسەران هەیە؟ ئەوەی گرنگە هەنگاوی ئێمە لە نووسین و گەیشتن بە رووی راستی مێژوو و تێگەیشتن لە كلتور و زیندوكرنەوەی زمانی پەتی كوردی دێهانی دەبێتە كلیلی كردنەوەی دەرگا داخراوەكانی داهاتووی كوردستانی باشوور و كوردستانی گەورە. بەم جۆرە كردەوە دەروونەیە دەلێن یەكگرتنی پەرتەوازەی واتە وەك هێرشی گورگ وایە بەرێگای تاك< هێرش ئەنجامدەدات بۆ سەرلێشێواندنی دوژمن و دەسەلاتی نانەتەوەی لە پێگەی ناوەخۆیدا.
لافاوی نووسین بە تاكگەرای، هۆكارە بۆگۆرینی تاك لە نوخبەی عەوامی گشتی بێ گەرانەوە بۆ جەستە خۆشكردنی نووسراوەكان بۆ ناوگۆری مردوان واتە دەقە نووسراوەكان بەكەمینە بەسەر زۆرینەی (خوێنەری دەروونی) دەچێتە كرداری نەزانی نوێكار بەهۆی پالنەری مرۆڤ و دەوروبەر بەناوی لەدایكبوونی نوێبوونەوەی كرداری وەبەرهێنانی جیهانی سەرمایەداری لە بچووكبوونەوەی بازاری دێهاتی تۆری دیجیتالی جیهانیدا. واتە گەیشتنی كریار و هەوادار و بەكاربەری میزاجی واتە دەروونی ئەم سێ ستوونە ناتوانێت دەقە نووسراوەكانی ژمارەی واتە دیجیتالی بەئەگەری كرداری كاردانەوەیی رۆژانەی هەستەكانی كەبەركەوتنی هەیە لەگەل جیهانی مەجازی بە ملیم كاریگەری نابێت بەسەر زمان و كلتور و مێژوو و خاكدا.
ناهۆشیاری نووسەری كورد لە تەمەنی ناوەراست بەهۆی بەركەوتنی لافاوی زانیاری بۆ زانستی كرچوكال وا خەیال دەكات كە جیهانی داهاتوو هەموو شتێك لەناودەبات. ئەمە جۆرێكە لە فۆبیای بێ هیوابوونی نووسەر لەپێدانی كرێی نووسین و زیندانی ئاراستەی حیزبی، لێرە بەردەوام ئەم نووخبە نووسەر دەم درێژانە و گەمژانە لە جیهانی داهاتوو بەرەشبینی دەبینی چونكە تێربوونی وەرگ دەبێتە هۆكاری تەمبەلی عقلی و كوێرەوەری بیركردنەوە. بۆیە لە %90 نووسەرانی كرێ و حیزبی و مایكرۆجەماوەری كێشەی بیركردنەوە و تێنەگەیشتنی رۆژانیەیان هەیە لە گەیاندنی ناوەرۆكی نووسین بۆ كۆمەلگای كوردی.
هۆكاری ئەم بۆشایە، لە هزر و خوێندنەوەی مرۆڤ و دەورووبەر لە ئاراستەی دەنگی رێكخستن و سێنترالیزمی سیاسی و خێزانی بەسەر نووسەران زالدەكرێت بۆ رازاندنەوەی دەقە لەدایكبووەكان بەرێگای سواربوونی شتی و ئاوسكردنی نووسەر لە هێزی مانەوەی ئەم دەسەلاتە كە بۆی دەنووسێت وەك دەروێشێك خەریكی عیبادەتی رۆحی و ئارەزووی وەرگ تێركردنە وەك بانگی ئیمام لە مزگەوت 5 جار بانگ دەدات بۆ تەنهای خودا لە 24 كاتژمێردا، ئەم بۆشایەی نووسینە هەمان نووسەرانی كرێ و دۆست و نەیارشەیدا دەگرێتەوە كاتێك هیچیان لە هەگبە نامێنت، دێن بەرێگای نالۆژیك جۆرێك لە ئاراستەی كرداری دەروونی بەرێگای رێژەی داخزان لە نووسراوەكانیان ئاراستەی بازاری دیجیتالی دەكرێن بۆ رەشبینی و هێشتنەوەی بانگی دەروێش بۆ پێگە و مەقامی شێخ لە دەفكوتی دەنگی برسیەتی وەرگی دەروێشدا.
زنارێ خامۆ دەلێت "زمانی بیانی زمانی لایلۆنە"! نووسەر و بلۆگەری كورد، ئەم دەقە شازە هەمان ئاراستەی كالای سیاسی ناوەخۆی حیزبی و دامەزراوەی حكومەت دەگرێتەوە. بۆیە سیاسەتی بیانی و بەكرێگیراوی نووسەران جۆرێكە لە خامی لایلۆن.
بەبیرم دێت پیرەبا چێلێكی هەبوو ئەوەندەی لایلۆنی خواردبوو، زۆر هەولماندا رزگاری بێت لەم قەبزیەی كە بەهۆی لایلۆن بەسەر گەدەی زال لەماوەی زیاتر لە كاتژمێرێك غاردانێ، نەمان توانی رزگاری بكەین لەكۆتای مرداربوو بەهۆی غازاتی شینەبوونەوەی لایلۆن لە گەدەی ئەم چێلە رەمۆكیەدا.
نووسەری ئەم چاخەی ژمارەی كە كۆمەلگا بەرەو رەشبینی دەبەن و بۆمانەوەی دەسەلات و هێشتنەوەی هەرێمێكی لاواز بەردەوام كێشەی هەرسكردنی بیركردنەوە و خۆراكی پێدراوە كە ناتوانێت هەرسبكات بەلكو وەك نووسەری لایلۆن وایە لەكۆتای دوور دەكەوێت یان كۆچدەكات یان خۆی دەخواتەوە.
بابگەرێنەوە سەر گەشتەكەم، كۆمەلگای كوردی لەم سەردەم هەمان كێشەیە وەك نووسەر لایلۆن وایە حەز بەگێرانەوەی مێژوو و كلتور و زمان و خاك ناكات بەلكو بەدوای پێداویستی جوانكاری رۆژانەیە تاكو زۆرترین خەلك لەخۆی رازیبكات بەناوی سناپی میوانداری كە بێ پرسی میوان جۆرێكە لە بێ رەوشتی خاوەن مالە یان ناهۆشیاری خێزانە بۆ پیشاندانی هەیبەت و هێزی خێزانی بەجیهانی دەرەكی و سنووری دیهاتیەكەی پیشاندەدات، هەمان نەخۆشی دەروونی نووسەرانەی ئاوسبوووی كرێ و حیزبین، بۆدەركردنی ژانە قونی كەوتنی حیزب بەناچاری پەنا بۆ ژهەری نووسین دەبات وەك ئەو میواندارییەی كە بە بێ رەوشتی سناپچاتی دەزانم كە دژ دراوسێ و خزمان و دیهاتیەكان جۆرێك لە گەمژەی خۆی و نەیارشەیدای ژینگەی میوانداری وەك نووسەری لایلۆن دەخاتە سەر شاشەی جیهانی دیجیتالی.
دیوەخانی پەتی كوردی، دوور لە مۆبایل و تەلفزیۆن و خەلكی ئەقل سووك، خۆشترین كاتە بۆ تێگەیشتن لە زمانی و مێژوو و كلتوری كوردی. دەمەوێت بەم رستە پەتیە كۆتای بەم ناهۆشیاری و ئاژاوەی دەروونی حكومەتی كۆمپرادۆری بهێنم كە چۆن ژیانی دێهاتی و شاری تێكەل بەیەك كردوە بەناوی پێشكەوتنی ئابووری و ئازادی ئۆتۆنۆمی بەناوی مێژووی شۆرەش و میراتی شۆرەش لە خێزان و پێگەی حیزب و كاریزمایدا.
لەگەرمەی گفتوگۆ باسی مێژووی خێزانی كوردییمان دەكرد، لەناكاو میوان زۆربوون دۆخی ناوەخۆی ئەم میوانداریە گۆرا بۆ سناپی بێ رەوشتی كە بێ پرس دۆخەكە گۆرا بۆ جیهانی دیجیتالی بێ ئاگابوون لەم جیهانە چ دەگوزەرێت.
باسی ناوەخۆی دێهاتی لە چوارچێوەی بندیوار و كۆكردنەوەی میرات و دامەزراندنی چەكداری و شاباشی فیزیكی بەشانوبالی خێزانی حیزب و حكومەت و كەسەكان لە بازانەی میوانداری خێزانی كوردی دیهاتی شێواو دەخولێتەوە. بیركردنەوەی من بەدوای گەیشتن بە یە ووشە و مێژوو و سەرەداوێكی زمانی پەتی كوردی گۆرا بۆ گفتگۆی دەروێشانە و سۆفیانە كە بەشان وبالی شێخ و دەروێش و مال و خواردنی تەكیە لە ئاوازی زمانێكی پەتی كوردی دووبارە دەكرایەوە. لەم سەفەرە تاقە ووشەیەكی كوردیم دەست نەكەوت پێناسەی ژیان و مانەوەی خێزانی كوردی بكات. هۆكارەكەی نووسەرانی نایلۆن و حكومەت و حیزبی دەراری ژیاری دێهاتیان لە هاوشانی شاری دارشتەوە بۆ مەدەنی و چەكداری. كە باسی كوردایەتی دێتە گۆ، هەموویان خۆیان بەم ناسنامە بادەدەن.
ئەوەندەم بەبیرمامەوە لە گەشتی رابردوو گەنجێك لەم میوانداریە ووتی..
ئەو زەلامە پەبابۆی ناتەقی. واتە ئەم پیاوە بە هێزە، باپیرم ناتوانێت چارەسەری نەخۆشی بكات.
ئەو : واتە ئامرازێكە بۆ كەسێكی نەخۆش لە رەگەزی نێر لە مەودای میوانداری بازنەی ئاراستەكراوە بۆ ناساندنی نەخۆشەكە.
زەلامە : ڕەگەزی نێر بۆ نزیك لە ناسین و بیانیدا.
پە : ئامرازی گەیاندنە بۆ ئاراستەكردنی میوان و ناوی باپیریان وەك بەیتار.
بابۆ : ناوێكی پەتی میراتی كوردیە كە وەك تاكگەرای و هێزی مێژووی و كلتوری و خێزانی ئەم كەسە پێناسەی بۆدەكەت.
ی : ئاراستەی كەسی نەخۆش لەناوە ناوی بابۆ دەخولێتەوە واتە دوو بكەرە لە یەككەسدا هەژماردەكرێت.
ناتەقی : واتە ناتوانێت چارەسەری بكات بەهۆكاری ئەوەی كە بابۆ بەتەمەنە و توانای ئەوەی نیە بەسەر هێزی جەستەی ئەم نەخۆشە نێرە زالبێت چونكە نەخۆش كەسێكە لەتەمەنی ناوەراست و لەشولاری گەورەیە.
ی : دوو رەگەزە لە ناو یەك ووشەدا لە پێناسەی نەخۆش و چارەسەری نەخۆش وەك بەیتار دیاری دەكرێت.
تعليقات
إرسال تعليق