بە دیموكراتیزەكردنی مێژووی كوردستانی باشوور

 بە دیموكراتیزەكردنی مێژووی كوردستانی باشوور بلۆگەر : جەودەت احمد بابەت : نوێبوونەوەی هزر بەروار : 27\9\2024 كوردستانی باشوور لە سەردەمی سەرەتای ناوەراستی سەدەی 21 و شۆرەشی خۆرێبەری و خودئاگای و تاكگەرای چاخی دیجیتالی پێوستی بەوە هەیە مێژووی كۆمەلگای داهێنانی هەرێمی باشوور بە دیموكراتیزە بكرێت و ریفۆرم بكرێتەو بۆئەوەی ئەم قەیرانە لەناوەخۆی باشوور دامەزراوە بەجارێك كۆتای بێت و وێنەی باشوور لە هاولاتی بوون خۆی نوێبكاتەوە. كەواتە باشوور لەسەر مێژووی میراتی پارتیزانی دۆلار دیبلۆماسی شاخ دامەزراوە بەهۆی لۆبی سامی و ئقلیمی لە پێناو ئاژاوەی ناوەخۆی ولاتانی عەربی و میراتی سەفەوی و عوسمانیدا بەرێوەچووە. ئەم مێژوو بەكلاسیكی چاخی ئاسن و سەردەمی هەوالگری كلاسیك هەژماردەكرێت چونكە جەنگی سارد لەدوای كۆتای جەنگی دووەم لەجیهان دۆخی نێوان كۆمەنیستی مەزهەبی لینینی كۆن و دژ بە لیرال دیموكراتەكان لە نێوان ئابووری دۆزینەوەی نەوت و وەبەرهێنانی پیشەسازی ناوەخۆی ولاتانی ئاسیا و ناوەراستی مینا درێژبۆتەوە وەك شۆرەشی كورد لە رۆژهەلات و باشوور كە دوو شۆرەشی گەمژانەی پێگەی كورد بوو لە پێناوی هاتنی سووپای سوور بۆ ن

حەچەی ئیمام بۆ راگرتنی دەسەلات

 حەچەی ئیمام بۆ راگرتنی دەسەلات


بلۆگەر : جەودەت احمد
بابەت : نوێبوونەوەی هزر
بەروار : 31ی 7ی 2024



نەم ویست ئەم ئێوارەیە بنووسم بەلام لەدوای گەرانەوەم لە نوێژی ئێوارە تۆزێك كەشەكە نالەبارە بەهۆی گەرمی و بێ بازاری و هەژاری و نەخۆشی و بێكاری و دواكەوتنی كابینەی 10 لە نوێبوونەوەی پەرلەمان و حكومەت و ئالوگۆری دامەزراوەی و ئاراستەی كالای سیاسی لەناوەخۆی باشوور. كاتێك لە تۆری ئێكس بینم (عەنتەرێك زیاتر لە 15 مال لەناوەخۆی هەولێر بە دەركردندابوو، واتە رۆیشتنی خێزانی كوردی لە دەست ئەم جۆرە (جاهیلە مۆدێرنە) لە سێبەری شارەوانی دوای 15 حالەتی شاز توانراوە ئەم دەم رووتە دەست بەسەر بكرێت. ئەزانی چیم بیردێتەو رۆژێكیان لە ئەدیب نووسێكی كوردستانی رۆژهەلاتم پرسی چۆن هەلسەنگاندن بۆ دەروونی كۆمەلگای كوردی بكەم؟ 

ووتی، بگەرێوە بۆمێژووی تاوانی عەشیرەتی و رێگری  ئەم ژینگە دێهاتی و شاری، بزانە كێ وەك عەنتەر خەلكی چەوساندۆتەوە و بوویتە رێگر و عەنتەر لە رووتاندنەوەی پارەو خواردن و جلوبەرگ لە دێهات و رێگا و باندا؟ بەگوێرەی قسەی ئەم نووسەرە جۆرێك لە عەنتەری سیاسی و حیزبی بەرێگای ناوەندی ئاینی و جیهانی ئیمپریالیزم لە بۆشای گەلانی هەرێم لە دامەزراوەی حكومەت و بازنەی پراگماتی حیزبایەتی جۆرێكە لە عەنتەری سیاسی هۆزگەرای لە تاگەرایدا رەنگی داوەتەوە و دامەزراوە ی یاسایدا.


قۆناغی باشور بەرەو دۆخێكی دژوار بەرێوەدەچێت بەهۆی ناهۆشیاری ناوەندی كلتور لە مادە و مرۆڤ لەگەل دامەزراوەی گشتی دەبێتە دابران لە ستوونی سێیەم لە رۆحیەتی رۆشنبیران، بەگوێری بەلگە مێژووی هەوالگری عوسمان لەبارەی هەولێر لەگەل پەرتووكی مێژووی هەولێرم ئاوادیوە و بیستوە كە نزیكە لە 7 بەرگ دەلێت زۆربەی كێشەی عەشائیر و عەنتەرەكانی هەولێر بە دارعەیزەران لە خەلكیان داوەو ژنیان پێ كوشتووە و داركاریكراوە. 

ئەمە واقعیی مێژووە كە مێرنەشینەكان جۆرێك بووە لە عەنتەری هۆزگەرای لە سەردەمی رابردوو، ئێستا جۆرێك لە عەنتەر بەرپابووینە بەناوی عەنتەری حیزبی و مایكرۆجەماوەری و گروپی ئیسلامی سیاسی و علمانی لە بۆشای زانست و هزردا وەك بارگران بەسەر خەلكی كوردستانی باشوور داچؤڕاوەن واتە بوون بە بنیشتە خۆشەی سەر زاری خەلك بەهۆكاری كەتنی خێزانی و حیزبی و كۆمپانی و جەماوەری رووداوەكان لەناو ئەم نوخبە عەنتەران دەرهاوێشتەی جیهانی تۆری دیجیتالی دەشلەقێنێت. عەزیز نەسین لە ئەدەبیاتی توركی باسی ئەم جۆرە نوخبەیەی كردوە كە چۆن بەرێگای میدیا، رۆژانە هەوالی مالی پاشا دەگاتە بە خەلك بەهۆكاری ناتەبای و ناسیاسی و ناكارگێری لە دەسەلاتدا. 


بەخوێندنەوەم بەهۆی بەركەوتەی جیهنی ئیسلامی ئێستا بەرێگای دژ و بەرژەوەندی زۆربەی مامۆستایانی خاك پارێز دژی لێداوان و بۆچوونی ئەو شێخ و مەلایانەن كە پشتگیری دەسەلاتێكی بەسەرچوو و عەنتەر وەك ئەو گەنجە عەنتەر 15 خێزانی بەدەركردنداوە هەمان عەنتەری حكومەتی رەنگارەیە كە زیاتر لە 6 ملیۆن كەسی كورد لە هەرێمی كوردستان بە فەتارەتداوە. ئەم شەو تا درەنگانی شەو سامالبوو تەنها دەنگی لورەی سەگ دەهات لەگەل گەشتی فرۆكەی كەنداوی عەربی و خۆرئاوای پیر لە ڕێڕەوی ئاسماندا دەبریقاوە وەك ئەستێرەی كاكێشان بەدوای یەكەوەبوون لە ئاسمانی كوردستان، شەوێكی نامۆبوو بۆمن بەهۆی نووسینەوەی بۆچوونێكی جیاواز لەسەر ناوەخۆی باشوور و رۆژهەلاتی ناوەراست. بەیانی سەرجەم ناوەرۆكی هەوالەكان باسی بەرپرسێكی جەنگی غەززە  دەكرا لەكاتی وەرگرتنی شەرعیەتی پزیشكیان، جموجۆلی بە هەوالەكانی رۆژهەلاتی ناوەراست دابوو. زۆربەی ئیسلامی سیاسی سەر بە بەرەی شیعەو سنووە وەك بەبەغە ئیدانەی سیاسەتی شكەستی دەروونی خۆیان دەكرد بەرامبەر بە كەسێكی هەوالگری كە هۆكاربوو بۆ گوشتنی 39 هەزار منال و ژن لەناوەخی غەززەدا. 


ئەم جۆرە ئیدانیە لەدوای ئەوە دێت كە ئیسرائیل راستەوخۆ وەلامی ئەنقەریدایەوە ووتی پێشهاتەكانی توركیا وەك دەسەلاتی صدام حوسێن بەدوای دادێت. وەك كوردێك تەنها دەتوانم بەرێگای نووسین بەرگری لە خاك و نەتەوە و ئاشتی بكەم بۆ كوردستانی باشوور وە بەهیچ ئەگەرێكی روون لێل نابم بە دەمراستی لێدوانی نالۆژیك بۆ راگرتنی دەسەلاتی عەنتەر بەرێگای (عەچەكردن لە مامۆستایانی ئاینی بۆ راگرتنی دەسەلات لەسێبەری ئاراستە ئۆپۆزسیۆنی سوونە و شیعەدا). رێبەری یەكگرتو ئیدانە دەكات و جۆرێكە لە خۆشكردنی جەستەی كۆمەلگای كوردی بۆ جەنگی ئاراستەكراوی مێژووی ئەیوبیەكان بەناوی ئیسلامی ئۆپۆزسیۆنی میراتی سەفەوی و عوسمانی كۆن بەلام لە نوێبوونەوەی جەمسەری دەولەت نەتەوە و مەزهەبدا، دوێنی ووتارێكم نووسی لەسەر ئەم بابەتە. 


كورد تا ئێستا چ قازانجی لەم جۆرە لێداوانی وەرگرتووە بەناوی ئاین و خۆهەلواسین بە خودا و پێشەوای ئیسلام بۆمانەوە لەدەسەلاتدا، ئەمە وەك سەردەمی رۆمانیەكان وایە كە لە هەموو گۆشەیەكی داگیركراوی جیهان كەنیسەو خاچ و تەعمیمی ئاینی بەسەر خەلك دەسەپاند بۆ مانەوەی دەسەلات و هەژموونی خۆی. ئەمرۆكە دەسەلاتی هێزی حكومەتی دوو حیزبی لە ناوەخۆ هەرێم لەدوای دۆرانی سیاسی و كارگێری و جەماوەری و نوخبەی قەلم كوتان پەنای بردووە بۆ چینی مامۆستای ئاینی كە لەگەل هزری سوونەگەری و شیعەگەری زالە بەناراستەوخۆ شیكردنەوەی نالۆژیك دەخاتە بەردەمی خەلك بۆئەوەی دەسەلاتی ئەنقەر و تەهران و هەولێر وەك هێشتنەوە لە دژی ناتۆ و ئەمەریكا راگیربكات بلێت نابێت هەموو كەسێك بۆچوونی جیاواز و نامۆی هەبێت لەباری كۆمەلگا و كوردستان و دەسەلات. 


ئەگەر كاتان هەبوو پەرتووكی هەولێر لەبەلگەنامەی عوسمانی بخوێنەوە ئەوكات بۆتان دەردەكەوێت كە نووخبەی ئاین لە مامۆستایان چۆن بە قرۆش و پلەوپێگە و دەسەلات لە خزمەتی سولتانیەكان ماوەنەتەوە و دۆخی كۆمەلگای كوردیان بەرەو هە ژاری بردووە. سوپاس بۆخودا ئێستا چینێكی تێگەیشتوو لە ناوەخۆی گەنجان لە ئاستی زانستی ئاینی و نەتەوەی و سیاسی ئەم مێژووە كۆنەی ئەم جۆرە گروپ و لایەنگرو جەماوەریان خوێندۆتەوە كە ئەمانە چ جۆرە عەنتەرێك بووینە لەناوەخۆی ئاین و مزگەوت و عوجرە بۆ راگرتنی هەیبەتی سولتان لە رابردوو و مانەوەی میراتی عومسانی مۆدێرن لەناوەخۆی پێگەی سوونەی ئیسلام لە حكومەت و نەتەوە و جیۆسیاسیدا. 


ئەوەی من بۆم روون بۆتەوە كوردستانی باكوور و رۆژئاوا بەدوو ئەگەری ئەرێنی دەگات بەمافی رەهای نەتەوەی و زمان و ئاین و خاك.

كورد بە دووجار مافی لە توركیا وەردەگرێت.

یەكەم : ئەندامیەتی لە #ناتۆ دەبێتە هۆی چەسپاندنی مافی #كورد بە رێگای دیموكراسی و دیموكراتیزەكردنی كلتوری #كوردی.

دووەم دەرچوون لە ناتۆ، مافی كورد و پێكهاتەكان لە فیدرالی بەرجەستە دەبێت ئەوكات دەولەت نەتەوە لەناوەندی پێكهاتەیە.

ترسی باشوور لە كەوتنی ئەم هۆكارەیە كە ئەمرۆكە بە تویت بلاوم كردوە ووتم...

كورد لەپێش وەرگرتنی مافی ئۆتۆنۆمی، راستەوخۆ لە پرۆسەی جەنگی رۆژهەلاتی ناوەراست دۆخی پارتیزانی #كورد لە چەكداری دەرووخێت و لە شەقام خۆرسكانە لەدایك دەبێت، ئەوەی ئێستا لە باشوور و رۆژهەلات و رۆژئاوا روودەدات، جۆرێكە لە كەوتنی دەسەلاتی 4 گۆشەی كوردستانەی گەورەیە.

ترسی  ئەنقەر و تەهران و هەولێر و بەغدا و دیمەشق لەم رۆژە ڕەشە دەترسن كە بەهۆی گۆرانكاری جیۆئاژاوەی دۆلار و جەنگ و نەوت و وەبەرهێنانی دارای بەدۆلار، چارەنووسی حكومەتی دوو حیزبی و مایكرۆجەماوەری لەناوەخۆی باشوور و ولاتانی ئیقلیمی بروخێت بەهۆی دامالین چەك و لەدایكبوونی شەپۆلی جەماوەری ئولترامۆدێرن ژنان و كوران، هەژموونی كوردستانی گەورە لە پرۆژەی لۆزان لەدایك دەبێت.


لە تێروانینم بۆ ناوەخۆی باشوور هیوایەك لە كوردستانی گەورە هەیە..

  • لۆزان خێرو بەركەتە بۆ هەلوەشاندنەوەی ولاتانی ئقلیمی.
  • لۆزان بەیەكگەیشتنی كوردستانی گەورەیە لە سێبەری ناتۆدا.
  • لۆزان ئێمەی لەناوبرد بەلام خۆی نوێدەكاتەوە لە ئقلیمی.

لەمێژە دەلێم هەولێر خالی یەكلای كردنەوەی رۆژهەلاتی ناوەراستە، زۆربەی ولاتانی ئقلیمی و جیهانی بە ناهۆشیاری تێروانیان بۆ شاری هەولێر هەیە. بەلام هەولێر ئەم دۆخە یەكلای دەكاتە بەهۆی میراتی نەژادی پێكهاتەی جوولەكە لەناوەخۆی كوردستای باشوور و گەورەدا. واتە روخانی رۆژهەلاتی ناوەراست و گەرانەوەی بۆ سنووری رووسیا دووبارە جەنگێكی نەخوازراوە لەناوەخۆی نوخبەی رۆشنفكران بەرپادەبێت بەهۆی دامەزراندانی دەولەتی كوردی بەلەرزۆكی، ئەوكات ئەوەی ئەمرۆكە لێدوان بۆ عەنتەری مەزهەبی و سیاسی و حیزبی و خێزانی بەناوی ئاین و پێگەی ئیمام لە مەقامی پێشەوا، خەلك دەگەوجێنێت بۆمانەوەی ئەم عەنتەرخانەیە دەبێت مێژووی بۆ ئەوكات كە وەلامی رابردوو بداتەوە كێ تێكدەر و كێ بونیادنەرە و دایكی خاك و رۆحی نەتەوایەتی كوردە لە ئاشتی و نان و ئایندا.

پیرەباب وەختی خۆی عەنتەربوو حیسابی لۆ هیچ كەس نەدەكرد بەهۆی گۆرانكاری كات و شوێن و رووداوەكان و هێزی پالنەری مرۆڤ و مادە كەبەریەك دەكەون دۆخی عەنتەریاتی پیرەباب 360 پلە گۆرا بۆ دوورە پەرێزی لەم گۆمەلگایەدا چونكە دەیزانی چۆن خەباتیان كرد بۆ رزگاركردن لەدەست سێبەری رێژم، بۆیە ئەمرۆكە مامۆستای ئاینی داخزانی رێژەی دەكرێت بۆ پاساوهێنانەوە بەرگری لە حكومەت و جوگرافیای جەنگ و ئاشتی. هیوادارم هیچ مامۆستایەكی ئاینی بەویژدن ئەم هەلەیە ئەنجام نەدا كە لەرێزی قازی محمد و شێخ سەعد و مەلا مستەفا و شێخ مەحمود بمێنێتەوە نێتە بەرەی دووری ئاینی و مەزهەبی و هۆزگەرای.

تعليقات

المشاركات الشائعة من هذه المدونة

ئایا دۆلار دەبێتە گۆرانكاری ریشەی مەزهەبی؟

Iraq's change in the direction of the southern region

دوو جەنگ لە چاوەروانی ناوەخۆی باشووردایە